Geri dön
a2 Motosiklet Direksiyon Eğitimi
Uyulması gerekenler
Çoğu motosiklet kazalarında sürücünün kasksız olması kafanın sert bir yere çarpması nedeniyle ölümlere varan ağır sonuçlar doğurabilmektedir. Kask giydiğinizde çene kayışını mutlaka kilitleyiniz. Aksi halde ani bir harekette kask ınız fırlayacak ve sizi koruyamayacaktır.
Koruyucu Giysiler Giyin: Motosiklette vücudunuz dış etkilere açık olduğu için vücudu saran fakat sıkmayan elbise, dar paçalı pantolon, motosiklet çizmesi ya da lastik tabanlı ayakkabı ve eldiven giyilmelidir. Kask ınız ve elbisenizde diğer sürücüler tarafından fark edilmenizi sağlayacak reflektör olmalıdır.
Yola Çıkmadan Önce Motosikletinizi Kontrol Edin: Yola çıkmadan önce motosikletin kontrol edilmesi, motosikletten kaynaklanabilecek kazaların önlenmesi bakımından son derece önemlidir. Bu nedenle yola çıkmadan önce aşağıdaki kontrolleri yapmayı alışkanlık haline getiriniz.
Yakıt: Depo dolu olmalı.
Motor Yağı: Tamam olmalı.
Lastikler: Lastiklerde yarık, kesik olmamalı, hava basınçları yeterli olmalı.
Jantlar: Jant telleri gevşek, jant eğik ya da ezik olmamalı.
Zincir: Zincir yağlı olmalı, zincir boşluğu 15-20 mm olmalıdır.
Motor: Yağ kaçağı olmamalı, cıvata, somun ya da vidalar gevşek olmamalıdır.
Frenler: Balatalar aşınma sınırını aşmamalı, ön fren levye boşluğu 10-20 mm, arka fren pedal boşluğu 20-30 mm olmalı.
Debriyaj: Debriyaj balataları aşınma sınırını aşmamalı, levye boşluğu 10-20 mm olmalıdır.
Far, sinyaller, korna ve fren lambaları: Tüm elektriksel uyarı ve aydınlatma elemanları çalışır olmalı, lambalar çalışmalı.
Akü: Akü suları tamam olmalı (kuru akü değilse), havalandırma borusu tıkalı olmamalı.
Aynalar: Sol ve Sağ yan geri görme aynaları sağlam ve arkayı rahatça görebileceğiniz şekilde ayarlı olmalı.
Cıvata ve somunlar: Dışarıdan görülebilen bütün cıvata ve somunlar kontrol edilmeli ve gerekirse sıkılmalıdır.
MOTOSİKLET KULLANIMINDA BAZI TEKNİKLER
Kalkış: Motosikletle hareket etmeden önce sol ayak yerde, sağ ayak fren pedalına basılı durumda, sol el debriyaj levye sinde ve sağ el ön fren levye sinde olmalıdır. Vitese takmak için sağ ayak yere basılmalı ve debriyaj levyesi sıkılarak sol ayak burnu ile vites pedalı aşağıya doğru bastırılmalıdır. Vitese takma işlemi tamamlandıktan sonra debriyaj levyesi sıkılı durumdayken yine sağ ayak arka fren pedalına basılarak sol ayak yere koyulmalıdır. Kalkış için frenler serbest bırakılmalı, sağ elle hafifçe gaz açılırken sol eldeki debriyaj levyesi gazla koordineli olarak ve yavaşça serbest bırakılmalıdır. Motor hareket ettikten sonra debriyaj tamamen serbest bırakılmalıdır. Normal olarak fren levyesi yavaşça sıkılıp hızlı bırakılırken debriyaj levyesi hızlı sıkılır ve yavaşça gevşetilir.
Doksan Derecelik Viraj: Viraj tipine bağlı olarak hızınızı azaltın. Viraja girdikten sonra çok mecbur kalmadıkça fren yapmayınız ve gazı açmayınız. Viraja dıştan girin ve virajdan en kısa zamanda çıkabileceğiniz bir çizgi belirleyin.
Geniş Açılı Viraj: Dizlerinizi yakıt deposuna yapıştırın ve motosikletle birlikte dönüş yönüne doğru hafifçe yatın. Düşük hızlarda santrifüj kuvvetin etkisi az olacağından sadece motorun yatırılması daha yararlıdır.
Tam Dönüşlü Virajlar: İleriyi açık olarak göremediğiniz noktalarda daha fazla dikkat sarf edin. Aniden umulmadık bir engel, park etmiş bir araçla karşılaşabilirsiniz. Yol kenarlarına fazla yaklaşmayın. Yolun dış kesimlerinde bulunabilecek kum, çakıl gibi malzemeler motosiklet için tehlikeli olabilir.
Sürekli Virajlar: Sürekli virajlarda bir viraj çıkışının izleyen virajın girişi olduğunu unutmayın. Düz ve ters eğimli yol virajlarında daha yavaş ve daha dikkatli gidilmelidir. Virajlara yavaş girilmeli ve göreceli olarak hızlı çıkılmalıdır. Bu nedenle viraj çıkışında gazı hafifçe açınız. Dönme sırasında gazın aniden açılması arka tekerleğin kaymasına neden olur. Motosiklet normal şartlarda araçların görüş açısı içinde olmak için orta yol çizgisinin sağ yakınında sürülmelidir. Ancak virajlarda yolun dış çizgisine yaklaşılmalı ve viraja dıştan girilmelidir. Orta çizgiye yakın dönüşlerde motosiklet yattığı zaman sürücü karşı yönden gelen aracın yoluna geçebilir. Bu durum bir tür şerit ihlali olup son derece tehlikelidir. Virajlarda daima baş çevrilmeli ve göz virajın çıkışına yönlendirilmelidir
Durma (Fren Yapma): Fren yapmadan önce gazı tamamen kesin. İleriye doğru bakın ve her iki freni (ön ve arka) aynı anda kullanın. Frenlerin ayrı ayrı kullanılması hem motosikletin dengesini bozar hem de durma mesafesini artırır. Ani fren yaparak tekerlekleri bloke etmekten kaçının. Tekerleklerden biri ya da ikisinin bloke olması motosikletin dengesinin bozulmasına, hatta devrilmesine neden olabilir. Kesikli fren yapmayın. Frenleri yavaştan kuvvetliye doğru ve sürekli olarak uygulayın. Motor iyice yavaşlayıp durmaya yaklaşınca, durmadan hemen önce, debriyaja basarak vitesi boşa alın. Böylelikle motor freninden azami şekilde faydalanmış olursunuz. Frenleme sırasında motosikletin ataletini ve durma mesafesini hesaba katarak öndeki vasıtayı emniyetle durabileceğiniz bir mesafeden takip edin.
MOTOSİKLETİN KISIMLARI
MOTOR: Yakıtın yanması sonucu elde edilen ısı enerjisini mekanik (hareket) enerjisine çeviren mekanizmaya motor denir. Bu anlamda motosiklet motoru ile araç motoru arasında hiç bir fark yoktur. Motorların silindir sayısı ve büyüklükleri farklıdır.
KADRO: Motosikletin her şeyi üzerinde taşıyan temel iskeletidir, yani şasi dir.
TEKERLEKLER: Motosikletin yol ile temasını sağlayarak motosikletin ilerlemesine yardımcı olur. Diğer taşıtlardan farkı ince ve diagonal (yuvarlak) olmasıdır.
AMORTİSÖR ve YAYLAR: Motosiklette sürücünün rahat etmesini ve motosikletin yol darbelerinden korur.
SELE: Motosikletin kendi üzerindeki sürücü ve yolcu oturma kısmıdır.
MOTOSİKLETİN MOTOR ÇEŞİTLERİ:
1-Yakıtın Yanma Yerine Göre
a) İçten yanmalı,
b) Dıştan yanmalı Motosiklet otomobil türü araç motorlarında dıştan yanmalı motor olmaz.
2- Zamanlarına Göre
a) İki zamanlı
b) Dört zamanlı
3- Yakıt Çeşidine Göre
a) Benzinli motorlar
b) Dizel motorlar (Ülkemizde hemen hemen yok. İtalya da ve bazı ülkelerde var.)
4- Soğutma Çeşitlerine Göre
a) Hava Soğutmalı
b) Su Soğutmalı
5- Ateşleme Sistemine Göre
a) Manyetolu ateşleme,(Genelde Ayakla Marş Kolu İtilerek Çalışan,)
b) Bataryalı Ateşleme. (Otomobiller Gibi marş Düğmesiyle Çalışan,)
A-MOTORUN SİSTEMİNİN TEMEL PARÇALARI
Silindir (motor) Bloğu: Motorun ana gövdesini oluşturur. Emme ve egzos delikleri bunun üzerinde bulunur. Sıcak motora soğuk su, soğuk motora sıcak su konulduğunda silindir bloğu ve silindir kapağı çatlayabilir çok tehlikelidir.
Silindir Kapağı: Silindir bloğunun üzerini kapatır, yanma odalarını oluşturur. Üzerinde bujileri, emme ve egzoz subaplarını taşır, bazılarında şaseye bağlama köprü deliği de bunun üzerindedir.
Karter: Silindir bloğunun alt tarafını kapatır. Motor yağına depoluk eder. Krank miline yataklık yaptığı gibi krank milini alt zemin şartlarından korur.
Subap (Külbütör) Kapağı: Subap mekanizmasını ve motoru toz, su ve pisliklerden korur.
Krank Mili: Pistonlar dan gelen doğrusal hareketi dairesel harekete dönüştürür. Krank milinin en ucunda bir dişli ve kasnak bulunur. Dişli kam (eksantrik) miline hareket verir. 4 zaman krank milinin 2 devrinde, iki zaman ise krank milinin 1 devrinde gerçekleşir.
Piston: Silindir içerisindeki hareketlerinden dolayı zamanların meydana gelmesini sağlar.
Piston Kolu: Piston dan aldığı doğrusal hareketi krank miline iletir.
Segmanlar: Pistonlar üzerinde bulunur. Hareketli parçalar arasında sızdırmazlığı sağlar. Segmanlar veya silindir odası aşındığında motor yağ yakar ve egsozdan mavi duman çıkar.
Subaplar : 4 zamanlı motosiklet de bulunur. Emme ve eksoz subapları olmak üzere iki çeşittir. Emme subapı motorlarda benzin hava karışımının silindire girmesini sağlar. Egzoz subapları ise, yanmış gazların silindir dışına çıkmasını sağlar. Subap ayarı motorda yapılan tek ayardır.
Contalar : Sabit parçalar arasında sızdırmazlığı sağlarlar.
B-MOTORUN DIŞINDAKİ PARÇALAR
Motorun dışındaki parçalar yardım eden sistemlerdir. Ateşleme, Yakıt, Soğutma, yağlama, şarj ve marş gibi yardımları yaparlar.
Karbüratör: Motora gerekli olan benzin, hava karışımını şartlara göre 1/15 (benzin-hava) oranında karıştıran elemandır.
Hava Filtresi: Dışarıdan motor içerisine alınacak olan havayı temizleyip karbüratöre veya emme manifolduna gönderen parçadır. Manifoltlar (Emme-Egzoz) emme manifoldu, karbüratöre belli oranda karışmış olan benzin-hava karışımını veya havayı silindirlere dağıtır. Egzoz manifoldu, yanma sonunda meydana gelen egzoz gazlarını toplayarak egzoz borusuna buradan da yanmış gazların dışarıya atılmasını sağlar.
Endüksiyon Bobini: Akümülatörden aldığı 12 voltluk doğru-akımı 15-25 bin volta yükselten elemandır.
Buji: Yanma odasında sıkıştırılmış bulunan yakıt-hava karışımını kıvılcımla ateşleyen elemanıdır.
Regülatör (Konjektör): Şarj dinamosunun veya alternatörün ürettiği akımı ayarlayan elamandır.
Yakıt Deposu: Motosikletlerin yakıt depoları küçüktür. Depo altında yedek depo kelebeğide bulunur.
Yakıt Pompası (Yakıt Otomatiği): Depodan aldığı yakıtı karbüratöre pompalayan elemandır.
Distribütör: Endüksiyon bobini nden aldığı yüksek voltajı ateşlenme sırasına göre bujilere dağıtan elemandır.
Marş Motoru: Motora ilk hareketi veren elektrik motorudur.
Alternatör (Şarj Dinamosu): Motosiklet motoru çalıştığı sürece mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürür. Aracın elektrik ihtiyacını karşılar. Aküyü dolduran (şarj) eden elemandır.
İKİ ZAMANLI MOTORLARIN ÇALIŞMA PRENSİPLERİ
İki zamanlı motorlarda emme ve egzoz subapları yoktur. Subapların yerine, silindir duvarında açılmış emme ve egzoz çıkışları vardır. Pistonun Üst ölü nokta ile alt ölü nokta arasında iki kez hareketi ile Emme-Sıkıştırma-Ateşleme-Egzoz zamanları meydana gelir. motosiklet motorları pistonun iki hareketiyle görevini tamamlar ve her devirde bir iş elde edilmiş olur. Krank mili bir tur döner.
DÖRT ZAMANLI MOTORLARININ ÇALIŞMA PRENSİPLERİ
Emme Zamanı: Piston hareket ederken emme subapı açılır ve silindir içerisine benzin hava karışımı dolar. Piston alta indiğinde emme zamanı biter.
Sıkıştırma Zamanı: Pistonun yukarıya doğru hareket ederken her iki subap kapalıdır ve benzin hava karışımı sıkıştırılmaya başlar. Piston üste geldiğinde Sıkıştırma işlemi biter.
Ateşleme (İş) zamanı: Sıkıştırma sonunda sıcaklığı ve basıncı artmış olan karışım, buji kıvılcımıyla ateşlenir ve yanma başlar. Yanma sonunda piston hızla aşağıya itilir ve krank mili döndürülür. Piston alta indiğinde iş zamanı biter.
Egzoz zamanı: Piston aşağıya inerken egzoz subabı açılır ve yanmış gazlar egzozdan dışarı atılır. Bu işlem piston alt noktaya gelene kadar devam der. Bu dört zaman, düzenli olarak aynı şekilde devam eder ve çalışmasını sürdürür. Krank mili dört zamanın sonunda iki tam tur dönüş olur.
AKÜMÜLATÖR (BATARYA)
Elektrik enerjisini bünyesinde depo eder ve gerektiğinde bu elektrik enerjisini motosikletlerdeki elektrikli alıcılara gönderir. Motosikletlerde, marş motoru, ateşleme sistemi, aydınlatma sistemi, korna gibi çeşitli alıcılarında elektrik ihtiyacını karşılar.
Elektrolit: Akünün içinde bulunan saf su ve asit karışımından oluşan sıvıdır.
Akü Kutup Başları: Akünün üzerinde kursundan yapılmış pozitif (+) ve negatif (-) kutup başları vardır. Pozitif (+) kutup başı eksiye göre daha kalındır.
Akümülatör ün Bakımı
Elektrolit seviyesi plakaların 1 cm üzerinde olacak şekilde saf su ile tamamlanır.
Kutup başları oksitlenmiş ise, sıcak su dökerek temizlenmelidir. Sonra kablolar akünün kutup başlarına sıkıca takılmalıdır.
Akünün kutup başları ters bağlanmaması gerekir. Aksi halde Konjektör (regülatör). arızalanır. Akü Patlayabilir.
Kışın akünün donmaması için akü tam şarj edilmelidir. Akünün iki kutup başı herhangi bir metalle birbirine değdirildiğinde kısa devre yaparak patlar.
Akü bakımında akü eleman kapaklarının kapalı üzerindeki hava alma deliklerinin açık olduğuna dikkat edilmelidir.
Her hangi bir yangın veya kısa devre durumunda akü kutup başlarını sökmek gerekir. Sökerken önce (-) sökülür.
Motor çalışırken gaz kolunu bıraktığımızda far ışıkları zayıflıyorsa akü zayıflamış olabilir.
YAKIT SİSTEMİ
Yakıt sisteminde benzin otomatiği motor çalıştığı sürece, depodan yakıt boruları yardımıyla emdiği yakıtı karbüratöre pompalar. Karbüratör bu yakıtı hava ile birleştirerek oluşturduğu hava yakıt karışımını emme manifoldu yoluyla emme supaplarından silindirler içerisine gönderir. Böylece sistem işlemini yerine getirmiş olur.
Yakıt sisteminde hava filtresi toz ve pisliklerden tıkanmışsa, karbüratöre yeterli miktarda da hava giremez. Motor fazla yakıt sarf eder. Motor boğulur. Bu nedenle filtre belirli zamanlarda (kilometrelerde) basınçlı hava ile temizlenmeli ve belirli kilometrelerde yenisiyle değiştirilmelidir.
Motor fazla yakıt yakıyor ise
Hava filtresi kirli veya tıkalı olmamalıdır.
Soğuk havalarda ve sabahları kolay çalıştırmak için 2 kademeli jikle bulunur. Jikle çekili olarak unutulmamalıdır.
Karbüratör ayarları bozuk olmamalıdır. Fazla yakıt yakan aracın (zengin karışımla çalışan) aracın egzozundan siyah duman çıkar.
FREN SİSTEMİ
Motoru yavaşlatmak, yavaşlayan motoru durdurmak için kullanılır. Hareket halinde iken ön ve arka fren kolu birlikte kullanılmalıdır. Motosiklet üzerinde 3 tip fren bulunur.
Ön fren,
Arka fren,
Motor freni (kompresyon freni)
1-Ön fren: Ön fren her motorda ön tekerleri kontrol eder. Sağ elimizle ön fren kolunu kontrol ederiz. Ön fren teli kopmuş ise ön fren tutmaz.
2-Arka fren: Arka tekerlerin frenlemesini sağlar. Otomatik vitesli motorlarda arka fren sol elimizle kontrol edilir. Vitesli motorlarda ise sol el ile debriyaj kolu kontrol edildiği için fren sağ ayak ile kontrol edilir.
3-Motor freni (kompresyon freni): Motosiklette sürücü gaz kolundan hareket halindeyken gazı kapattığında motorun vites sisteminden kaynaklanan etkisiyle motosikleti yavaşlatmasına kompresyon freni denir.
MOTOSİKLETLERDE DİĞER SİSTEMLER
Otomatik vitesli motorlar: Otomatik vitesli motorlar genelde scoter tarzıdır. Debriyaj kolu yoktur. Direksiyon kolunda sağ el ile gaz ve ön fren, sol elle ise ayak freni kontrol edilir. Gaza basıldığında motor hareket eder, frene basıldığında durur. Önemli husus otomatik motorlarda ilk çalıştırırken ön veya arka fren kolundan birine basılarak motor çalıştırılabilir.
Vitesli motorlar: Vitesli motorlarda vites sol ayağın altındaki bir koldur. Genelde bu kola sol ayağımızla aşağı bastığımızda 1. vites, yukarı çektiğimizde 2, 3, 4 ve 5. vites lere sırayla geçer 5. vitesten direk 1. vitese inilmez birer birer vites küçültür ve büyütürüz. 1. vites ile 2. vites arası ise boş vites tir. Bazı motorlarda özel farklılıklar olabilir.
Teker Zinciri: Zincirin kullanım ömrü yağlama ve uygun ayara bağlıdır. Bakımsızlık zincirin ve zincir dişlisinin erken aşınmasına yol açar. Zincir belli zaman aralıklarında yağlanmalıdır. Tozlu bölgelerde kullanıldığında bu işlem daha sık yapılmalıdır. Gerginlik kontrol u yapılırken motor durdurulur ve sehpasına kaldırılır. Zincir gerginliği elle 20-25 mm dikey hareket edecek şekilde ayarlanmalıdır. Zincir ayarı için arka tekerin olduğu yerde zincir ayar gergi vidası bulunur.
Sigorta kutusu: Sigorta kutusu genelde akünün yanındadır. Motorunuzda uygun yedek sigorta bulundurun.
Tekerlerin Sökülmesi: Motosikletin arka tekeri sökülürken motosikletin kendi sehpasına alınır. Motosikletin ön tekeri sökülürken motorun altına takozda konulur. Ön tekerde sökerken, ön fren teli ile km saati teli de bulunur.
Motosikletin Temizliği: Motosikletin dış yüzeyini düzenli olarak temizleyin. Araba servislerinde olduğu gibi tekerlek göbeğine, susturucu çıkışına, karbüratöre, kilometre saatine, kontak anahtarına, direksiyon kilidine, tahrik zincirine, direksiyondaki kumanda düğmelerine basınçlı su tutmamaya özen gösterin. Motoru duruladıktan sonra birkaç dakika rölantide çalıştırın. Motosikleti yıkadıktan sonra tahrik zincirini yağlayın, motoru yıkadıktan sonra trafiğe çıkmadan frenleri birkaç kez deneyin.
Boğulmuş Motor: Bir çok denemeden sonra motor çalışmamışsa aşırı yakıt dolması nedeniyle motor boğulmuş olabilir. Kontak anahtarını kapatın, jikle yi açın, gaza sonuna kadar basarken marşa basın. Daha sonra kontağı açın ve motorun normal çalıştırma prosedürü uygulayın.
Rodaj: İlk 1000 km hangi viteste olursa olsun maksimum hızın % 80 hızlı kullanmayın. Gazı tamamen açmaktan kaçının. Uzun süre aynı viteste kullanmayın. Otomatik viteslerde sürekli sabit hızla gitmeyin. Rodaj zamanı dolduktan sonra standart kullanma kurallarını uygulayabilirsiniz.
Bu içerikle ilgili diğer bağlantılar: